عضو هیأت علمی دانشگاه؛ معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان اصفهان
چکیده
با توجه به اینکه در خصوص اصاله اللزوم در عقود، مباحث زیادی شده و مورد قبول فقهای متقدم و متأخر اعم از شیعه و سنی قرار گرفته است، جایگاه بحث خیار مجلس به عنوان یکی از استثنائات این اصل می‌تواند جایگاه خاصی باشد. و اذعان به صحت حدیث منقول از پیامبر اکرم اسلام (ص) معروف به «البیعان بالخیار حتی یتفرقا» توسط تمامی فقهاء از سویی و عدم پذیرش خیار مجلس یا مقید نمودن آن به قیودی توسط برخی، بر اهمیت کنکاش در خصوص موضوع افزوده است. در قانون مدنی ایران یک ماده اختصاص به خیار مجلس یافته که آن هم بسیار مبهم است. در این نوشتار خیار مجلس در فقه شیعه، فقه عامه و از دیدگاه حقوق ایران بررسی و تحلیل گردیده است. این مقاله در سه بخش ارائه می‌گردد؛ در بخش نخست، خیار مجلس را از دیدگاه فقه گسترده و پویای شیعه و در بخش دوم، این مبحث فقهی را در فقه مذاهب اربعه بررسی کرده و در نهایت از نظر حقوق مدنی ایران، موضوع را در بخش سوم ارزیابی خواهیم نمود. جهت انجام این مقاله بیش از یکصد منبع فقهی معتبر و کتب حقوقی مورد مطالعه قرار گرفته است و سعی گردیده آنچه حائز اهمیت بیشتری است و در نوشته‌های حقوقی کمتر مورد توجه قرار گرفته به نحوی که رعایت ایجاز گردد، از کتب فقهی استخراج و از تکرار مکررات که به کرات در کتب فقهی ملاحظه گردید خودداری شود. با توجه به اینکه نوشته حاضر بر اساس کتاب مکاسب شیخ الاعظم استاد شیخ انصاری به عنوان متن پایه تنظیم یافته به منظور جلوگیری از تکرار، صرفاً به کتاب یا نام استاد اکتفا گردیده است.
)